Erken çocukluk özel eğitimi, sıfır-altı yaş arasındaki gelişim geriliği olan ya da risk altında bulunan çocuklar ile ailelerine sağlanan eğitim hizmetleridir. Bu eğitim hizmetleri, gelişimsel risk taşıyan ya da gelişim geriliği olan bebekler ve çocukların; gelişimlerini desteklemek, yaşıtlarıyla aralarındaki farkı azaltmak, gelişimlerini en iyi şekilde ve kolaylaştırarak sağlamak amacıyla verilmektedir.

Erken özel eğitim hizmetleri, uzmanın aileyi evinde ziyaret etmesiyle tümüyle evde (eve dayalı); zaman zaman uzmanın eve, zaman zaman da ailenin kuruma gelmesiyle evde ve kurumda (ev ve kuruma dayalı) ve ailenin kuruma gitmesiyle kurumda (kuruma dayalı) olmak üzere üç şekilde sunulabilmektedir.

Erken Çocukluk Dönemine Yönelik Özel Eğitim Hizmetlerinin Amaçları

 a)Özel gereksinimli çocuğun tüm ailesini desteklemek: Bebeklik ve ilk çocukluk dönemlerinde, özel eğitim hizmetlerinin tüm aileyi dikkate alarak hazırlanması gerekmektedir. Çünkü bu dönemlerdeki çocukların bakım ve eğitimleri, büyük ölçü- de ailede gerçekleşmektedir. Ayrıca, özel gereksinimli bir çocuğa sahip olmak, ailelerin büyük çoğunluğunda, pek çok duygusal (örneğin stres, mutsuzluk, vb.) ve toplumsal (örneğin toplumdan soyutlanma, vb.) sorunlara yol açabilmektedir. Yaygın kanının aksine, ailenin yaşadığı sorunlar, çocuğun engelinin derecesiyle doğru orantılı değildir. Bazı durumlarda, tanılanmasındaki zorluklar nedeniyle, hafif derecede bir engellilik durumu, ailede, ileri derecede bir engellilik durumundan daha fazla strese yol açabilmektedir.

b)Özel gereksinimli çocuğun tüm gelişim alanlarındaki gelişimini desteklemek: Özel gereksinimli çocuklar genellikle, diğer yaşıtlarının gelişim sürecinde edindikleri becerilerin önemli bir bölümünü, ek destekle edinirler. Bu nedenle, erken çocukluk dönemindeki tüm özel gereksinimli çocuklarda, bilişsel gelişim, devinsel gelişim, kişisel-toplumsal gelişim ve dil gelişimi alanlarının tümünü destekleyici etkinliklere yer verilmelidir. Ayrıca, edinilen becerilerin, farklı ortamlarda ve durumlarda kullanılmasını sağlamak için genelleme çalışmaları da yapılmalıdır.

c)Özel gereksinimli çocuğun çevresiyle etkileşimini kolaylaştırmak: Özel gereksinimli çocukların önemli bir bölümü, toplumsal çevrelerindeki bireylerle etkileşimde bulunmada (örneğin, arkadaşlık kurmada, oyun paylaşmada, vb.) zorluklar yaşarlar. Dolayısıyla, bu ve benzeri becerileri özel gereksinimli çocuklara kazandırarak toplumsal yeterliklerini geliştirmek, erken çocukluk döneminde hedeflenmesi gereken en önemli amaçlar arasındadır.

d)Özel gereksinimli çocuğu toplumun bir parçası yapmak: Özel gereksinimli çocuğun, diğer yaşıtları için söz konusu olan tüm yaşantılara sahip olmaları sağlanmalıdır. Çocuk, bazı alanlarda yaşıtlarından önemli ölçüde farklılaşıyor olabilir; ancak bu farklılık, çocuğun oyun bahçesinde oynamasını, aile bireyleriyle birlikte alışverişe gitmesini, doğum günü kutlamasını, vb. engellememelidir. Öyleyse, erken çocukluk dönemine yönelik özel eğitim hizmetlerinin amaçlarından biri de, özel gereksinimi ne olursa olsun çocuğu toplumun bir parçası durumuna getirmek olmalıdır.

BİZ NE YAPIYORUZ ?

Erken çocukluk dönemi özel eğitim hizmetlerinin planlanması ve yürütülmesi için öncelikle değerlendirme yapıyoruz.

Değerlendirme Sürecinde:

• Ebeveyn/çocuğa bakan kişi ile görüşmeler yaparak çocuğun gelişimsel ve tıbbi öyküsünü alıyoruz.
• Çocuk Ruh HastalıklarıUzmanı ve Çocuk Nöroloğunun Tıbbi değerlendirme raporlarının incelenmesini yapıyoruz.
• Çocuğun doğal ve yapılandırılmış ortamlarda doğrudan gözlemlenmesi sağlıyoruz.
• Aşağıdaki değerlendirme araçlarının bazıları ile çocuğun değerlendirmesini yapıyoruz.
• Denver Gelişimsel Tarama Testi II
• Ankara Gelişim Envanteri (AGTE)
• Gazi Erken Çocuk Gelişimi Değerlendirme Aracı(GEÇDA)
• Erken Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği (M-CHAT)
• Gilliam Otizm Dereceleme Ölçeği-GOBDÖ 2 TV
• Otizm Davranış Kontrol Listesi (Autism Behavior Checklist: ABC) Otizm
• Otizm Değerlendirme Seti-ODKL (Uyarlanmış Otizm Davranış Kontrol Listesi)
• Otizm Değerlendirme Seti, SEDA (Sosyal Etkileşim Değerlendirme Aracı):
• Otizm Değerlendirme Seti, ODA (Vocal Davranış Değerlendirme Aracı)
• Otizm Değerlendirme Seti, EDA (Eğitsel Değerlendirme Aracı)

*Değerlendirme sonucunu ve önerilerimizi raporlaştırarak aileye sunuyoruz.

• Biz, Erken Çocukluk Döneminde gelişimsel yetersizlik gösteren bireylerin eğitiminde “aile katılımlı”, “erken”, “sürekli” ve “yoğun” ilkelerinin önemini bilerek hareket ediyoruz.
• Biz, Erken Çocukluk Döneminde gelişimsel yetersizlik gösteren bireylerin eğitimi için etkili ve yararlı olduğu, bilimsel araştırma so­nuçlarıyla ortaya konan bilimsel dayanaklı uygula­maları tercih ediyoruz.
• Biz, Erken Çocukluk Döneminde gelişimsel yetersizlik gösteren bireylere gelişim özellikleri, eğitim performansları ve öncelikli ihtiyaçları doğrultusunda Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlıyoruz.
• Biz, sürekli olarak Erken Çocukluk Döneminde gelişimsel yetersizlik gösteren bireylerin programını takip ediyor ve belirli zaman aralıklarında öğrencinin durumunu standart testler ve ölçekler ile kontrol ederek programın etkililiğini ölçüyoruz.
• Biz, eğitime başlanılan ilk bir ay içerisinde Erken Çocukluk Döneminde gelişimsel yetersizlik gösteren bireylerin ev, kreş ve okul gözlemini terapisti ve koordinatörü tarafından yapıyoruz. İhtiyaç doğrultusunda ev, kreş ve okul gözlemlerimizi tekrarlıyoruz.
• Biz, verdiğimiz eğitimlerin ev ve diğer ortamlara genellemesinin ve sürekliliğinin sağlanması için ailelerin eğitim sürecine uygulamalı olarak katılımını sağlıyoruz.
• Biz, uyguladığımız programa ilişkin genel gidişatı birlikte değerlendirmek için periyodik olarak terapist, koordinatör ve aile toplantıları yapıyoruz.
• Biz, çocuklarımızın tıbbi takibini yapan doktorlarını, terapisti ve koordinatörü olarak ziyaret ederek karşılıklı bilgi alışverişinde bulunuyoruz
• Biz, özel eğitim alanındaki yenilikleri takip ederek çocuklarımız için programlarımızı zenginleştiriyoruz.